مسئولیتپذیری کودکان - سحر اعتماد
بدون شک داشتن فرزندانی مسئول، وظیفهشناس و با تدبیر خواست هر پدر و مادری است اما چگونه میتوان این مهارتها را به آنها آموخت؟
هیچ گونه کودکی از آغاز تولدش مسئول و وظیفهشناس به دنیا نمیآید. کودکان نخستین درسهای مسئولیتپذیری را از کسانی می آموزند که به نیازهای اساسیشان واکنش و پاسخی به موقع و مناسب میدهند. کودکان در حالی زندگیشان را آغاز میکنند که به شدت نیازمند کمکهای پدر و مادرشان هستند.
آنها پس از نیازهای جسمی خود یعنی خواب و خوراک، نیازهای دیگری مانند امنیت، دوست داشته شدن، مصاحبت، کنجاوی و فعالیت کردن نیز دارند.
رسیدگی به موقع و مسئولانهی پدر و مادر به این گونه نیازهای فرزندشان در آنها احساس امنیت، اعتماد و ارزشمندی به وجود می آورد.
پدر و مادر میتوانند از همان زمانی که فرزند نوپایشان راه رفتن، دستکاری کردن و سخن گفتن را آغاز میکند او را نسبت به چگونگی حرکتها و واکنشهایش آگاه نمایند و تشویق کنند تا کارهایی ساده مانند جمع کردن اسباب بازیهایش، مسواکزدن و دلجویی کردن را یاد بگیرد. البته بدیهی است که سالها طول میکشد که آنها به فردی مسئول تبدیل شوند و خوشبختانه پدر و مادر نیز فرصت کافی دارند که در طی دوران کودکی و نوجوانی فرزندانشان این گونه مهارتها را به آنها بیاموزند.
هنگامی احساس مسئولیت در کودکان شکل میگیرد که نخست، انجام کار و تکلیفی به آنها سپرده شود و آنگاه واکنشی مناسب از سوی پدر و مادرشان دریافت کنند.
لازم است پدر و مادرها به 3 نکته توجه کنند:
1- سن و میزان تواناییهای کودک: برای این که کودکان مسئولیتهای که به آنها سپرده میشود را به خوبی انجام دهند. ضروری است که مسئولیتها متناسب با سن و میزان توانایی ذهنی و جسمی آنها باشد یعنی لازم است آنها هم ضرورت انجام تکلیف و وظیفه را درک کنند و هم توانایی انجام دادن آن را داشته باشند.
2- داشتن امکانات کافی: کودکان برای انجام دادن هر کار و تکلیفی به امکانات مناسب نیاز دارند برای مثال اگر از فرزندتان انتظار دارید که اسباب بازیهایش را جمع و جور کند لازم است جعبه یا سبدی در اختیار او قرار دهید.
3- فرصت لازم: پس از اینکه کودک کار و وظیفهای را با موفقیت انجام داد میتوان تکلیفی دیگر و کمی پیچیدهتر به او داد. با این روش رفته رفته مهارتها و تواناییهای کودک افزایش مییابد و او میتواند انجام کارها و مسئولیتهای بیشتری را برعهده بگیرد.